Kunsten å vandre – åleine

«Det kunne eg aldri gjort!» Å? Sikker?

Eit bilete har ofte kome tilbake til meg. Då eg var barn heime i Lodalen, kanskje åtte-ni år, låg eg ein fin sommardag på ryggen i graset oppe på høgste bøen på Sande, blant kløver, stemorsblomst, forglemmegei og marihøner. Låg der på ryggen i sommarkjole og såg på himmelen og skyene. Eg dagdrøymde meg langt vekk, forbi fjella og ut i verda.

Alle veit at eg er stolt av heimplassen min, Lodalen. Det var og er ein fredeleg, tidvis isolert stad i periferien. I min barndom var det aldri der oppe i dalen det skjedde. Og eg hadde som ung alltid ønske om å reise dit det skjedde. Kanskje eindel born som veks opp i utkanten, får eit ekstra behov for å sjå kva som er bakanfor fjella? Utferdstrang.

Suget til å sjå og oppleve har vore der så lenge eg kan huske, men det har endra innhald. Dei siste tiåra har eg reist til stader og land som gir ei form for meining å vere, heller enn underhaldning. Det stille og storslåtte finn eg i eige land og i norske landskap. Det har fått meg til fjells, ut til kysten, land og strand rundt. Å reise og å vandre, har gitt meg store opplevingar, ny kunnskap om kultur, natur og folk, i inn- og utland.

Folk ein møter

This slideshow requires JavaScript.

På lykke og fromme reiser eg inn i Utladalen ein sommarkveld og satsar på å finne husrom. Eg har vore her før og kjenner til overnatting. Avdal gard er nærast og eg vandrar oppover den bratte lia, treff folk undervegs som seier at «ja det er folk i husa, det ryk av pipa».

Idet eg kjem opp siste bakken til sela, vinkar ein «slåttedreng» meg velkommen og kjem meg i møte. Dei er to som har slått graset på vollen, rakar og samlar saman foret. Jada, her er senger ledige, mange faktisk, for dei har ikkje opna enno! Men, det skal skje i helga og vertskapet kom opp litt før meg, så dette skal vi sikkert ordne. Han går inn i stova og snart kjem ei dame i trappa, som seier «Ja, sjølvsagt kan du overnatte og frokost skal du få».

Den kvelden blir eg sitjande ein time inne i stova med han og ho som eig garden og prate, ei trivelig stund, før eg kryp nedi soveposen og sovnar som eit barn.

Og til frokost et eg ekstra godt.

 

Eit nytt ferskt bilete, påfølgande ettermiddag. Ei kvinne med baltisk aksent på Vetti gard, ikledd forkle, oppsett hår i ein praktisk knute, litt varm i kjakane etter arbeid på kjøkkenet.
Tidlegare på dagen serverte ho meg sterk, god kaffi (slik eg likar han), ei nysteikt vaffel med to sortar syltetøy og rømme. Då hadde eg gått frå Avdal gard til Vetti, der dei ikkje hadde opna enno, så eg gjekk vidare inn til der Vettisfossen stuper 275 meter rett ned, og så tilbake til Vetti gard, i duskregn.

This slideshow requires JavaScript.

Ho ser meg på trammen når eg er tilbake, låser opp og ber meg kome inn, sjølv om det fortsatt er ein halvtime for tidleg til servering.

Vetti gard er betjent i sommarhalvåret.

Det er noko heilt spesielt med vafler i fjellet.

Eg har eigentleg tenkt å gje meg med dette. Kanskje er det vafla, eller kanskje småpraten vi har der inne i den lune stova, som er kafe på sommaren, men i alle fall endar det med at eg tek på meg regntøyet att og startar turen opp den bratte kleiva til Vettismorki. No er det meir enn duskregn, men turen er fantastisk og høgdepunktet er å sjå Vettisfossen ovanfrå. På veg nedatt er det skodde og eg tenkjer at var eg ho, hadde det sikkert vore greitt å vite at dama som var innom for nokre timar sidane, er kome trygt nedatt frå fjellet. Så eg går innom Vetti gard, der det no er kome ein gjeng fjellfolk som har gitt ho hektisk arbeid på kjøkkenet. Men ho smiler breitt ved gjensynet og legg ei mild hand på armen min, slik eg gjer også når eg vil vise omsut. I det eg går vidare, kjem ho ut att på trammen, smiler og ropar etter meg «lykke til». Eg veit ikkje om ho meinar lykke til med turen ned til parkeringa på Hjelle, lykke til med sommaren, eller med livet generelt. Men ho er eit vakkert syn der ho står på trammen og viser det eg alt veit, at vi stadig møter folk på vår veg som bryr seg.

Dagen før, då eg gjekk Kongevegen i Lærdal, var det møter undervegs, med andre vandrarar. Og vennlege og serviceinnstilte folk, frå han med kart og informasjon på Lindstrøms hotel, til ho som serverte nydeleg heimelaga suppe, då eg holsvolten kom tilbake frå seks timar vandring. Eller frå mitt siste forsøk på Lodalskåpa (veret har hindra meg i å nå toppen to gonger), der eg gjekk i mange timar saman med to svært interessante menneske og ho eine har eg god kontakt og fagleg samarbeid med den dag i dag. Og slik kunne eg fortsette med gode erfaringar i møter på fjellet og på tur.

Men, åleine?
Kanskje er det å gjere noko åleine eitt av våre siste tabu? Eg veit ikkje, men utifrå kommentarar eg får og observasjonar eg gjer meg, kan det av og til verke som at det å reise eller gå i fjellet utan følge, spesielt som kvinne, er eit tabu. Kanskje fordi det blir kopla mot einsemd? Eller sjå ut som du er ein sosial tapar? Kanskje lurer folk på om eg er vennelaus når eg kjem traskande utan følge?

På Slogen. Ein praktfull tur, i godt selskap.

Eg kan berolige alle med at eg ikkje er verken einsam eller vennelaus. Saken er at eg har fått realisert mange av mine draumar om reisemål og opplevingar åleine. Og eg har ikkje følt meg einsam på for eksempel Snøhetta, Rondeslottet eller Lodalskåpa, for å nevne nokre fjell. Då ville eg heller aldri reist som frivillig til Hellas første gongen, jula 2015, for eg trur ikkje nokon av mine venner hadde blitt med.
Eg bestemte meg for å utfordre dette for eindel år sidan. Bakgrunnen er at eg er såkalla singel og har vore det i tretten år. Eg har ikkje ein mann som bur her i nærleiken, eller ei bestemt turvenninne, som alltid er synkronisert med meg og min livsstil og kan hive seg rundt på kort varsel. Og kanskje er min appetitt på turar også litt støre enn hos mange andre?
Skulle eg alltid ha venta til det passa med turfølge og reisekamerat, måtte eg difor venta lenge og kanskje forgjeves. For eg trur eg kan seie med sikkerheit at mange av dei turane og reisene eg har gjort, aldri hadde blitt noko av dersom eg skulle vere avhengig av andre enn meg sjølv. Veldig ofte når eg er klar, veret er fint og  sekken min raskt kan bli pakka, er ikkje andre klare, men kanskje i morgon. Då hiv eg meg heller rundt og drar åleine. Og ein «hemmelegheit» til er at eg sjeldan møter og snakkar meir med reisande og fjellfolk, enn nettopp når eg drar på desse ekspedisjonane på eiga hand. To på tur, eller tosomheit, kan vere verre enn ensomheit, i alle fall tosomheit i den ekskluderande varianten.

Sanninga er også at eg ikkje er redd for å gjere ting på eiga hand. Og det er kanskje her eg føler meg som ein raring, spesielt som kvinne. For eg er aldri redd ute i naturen. Eg er heller aldri redd på reiser. Det er ingenting som tilseier at eg har noko å frykte. Tvert imot. Alle dei vennlege folka eg møter, all den fantastiske naturen eg ser, og min eigen kompetanse i å takle situasjonar og omgjevnader, har berre gitt meg tryggleik og mange positive erfaringar.

Men så er det altså når eg fortel om desse turane og opplevingane, at eg får kommentarar av typen «Det kunne eg aldri gjort!», eller «Nei, det hadde ikkje eg tort». Og eg tenkjer i mitt stille sinn; neivel… Aldri? Er du sikker? Høgt seier eg litt av det eg har skrive i avsnitta over, men inni meg tenkjer eg, – kva er det som gjer at folk er så redde for å gjere ting åleine? Og her jenter, må eg utdjupe litt; eg meiner kvinnfolk. For det har slått meg at det alltid er kvinner som seier slikt. Aldri menn. Dei berre nikkar og «uhum…», kanskje nesten anerkjennande eller gjenkjennande, til det eg seier. Dei markerar aldri at det er sært, rart eller unormalt å gå ein fjelltur åleine, overnatte på ei hytta utan ei vennine i nabosenga, eller ta seg til eit anna land utan reisefølge. Så håpet med dette innlegget er å oppmuntre, ikkje provosere, mine medsøstre til å tore. Og kan eg, så kan du.

For ordens skuld, eg har gått mange og går gjerne fleire turar med vener, familie og i grupper også. Det er spesielt kjekt å gå på fjelltur med ei god venninne, eller dra på reise med «den rette». Men, det handlingsrommet som eg har fått i tillegg, eller tatt meg den friheit å oppnå, er gull verdt for ei rastlaus sjel som meg. Og eg ville ikkje vore ein einaste tur forutan, med eller utan reisefølge.